Tuesday, September 20, 2011

Alun-alun Keraton Ngayogyakarta Hadiningrat (2)

Seje karo Alun-alun Lor, seje maneh karo Alun-alun Kidul (Pengkeran). Kawiwitan saka Benteng Krapyak dilambangake mujudake asale Roh kang ing kono katon anane kampung Mijen, dijupuk saka tembung Wiji. Kala semana kang aran prajurit Miji, mapane uga ana ing kampung Mijen.

Wiwit saka kene kabeh wis ditata kanthi wujude perlambang-perlambang. Perlambang kang nyedhaki karo jarwadhosoke tetembungan karo kang dadi ancas-karepe. Kayadene taneman wit tanjung lan asem, sedalan-dalan nggambarake anane bocah-bocah kang isih lempeng lurus, jarwo dhosoke isih dianggep “nengsemake” mula perlu tansah disanjung. Tumekane masa remaja, rupa lan tingkah lakune tansah katon nengsemake. Metune sinom tumrape bocah wadon ‘rambut sing thukul ing perangane bathuk nduwur’, muwuhi endah paras-praupane. Jarwa dhosoke, Sinom saka jeneng godhong asem kang lembut-lembut warnane ijo-ijo, endah yen sinawang.

Tumekane Alun-alun Kidul ana kiwa tengene Gapura Alun-alun, dipergoki anane wit ringin kembar kiwa tengen, sebutane ringin Wok. Saka tembung wutuhe “Brewok”. Apa sing dikarepake tembung iki, sumangga padha ditapsirake dhewe. Kang mesthine ora adoh saka maknane Kiasan kang kasebut mburi.

Kaya Alun-alun Lor, ing satengahe Alun-alun Kidul (Pengkeran) uga ana wite ringin kembar loro. Kiasane mujudake bageyane anggota bagan (raga) kang dianggep winadi, kudu dijaga kang rapet (dirahasiakan). Mula loro-lorone disengker kanthi pager bata kang kuwat murih ora gampang jugrug, pager bata loro-lorone disebut Supit Urang.

Dalan gedhe lima kabeh-kabehe ketemu lan manunggal ing Alun-alun Kidul, dikiasake Panca Indra. Dene Lapangan Alun-alun Kidul, kang wiwit biyen mula mujudake lemah pasir, ora digebal suket, dilambangake minangka kahanan kang durung tumata. Isih gampang obah-owah, kesampar mrana-mrene. Anane wit Kweni lan Pakel kang jamane wingi ditandur ngubengi alun-alun, jarwa dhosoke dadi wiwit “wani”, jalaran wis ngancik diwasa “akil balik” (pakel).

Wit Gayam kang ditandur ing kiwa tengen Bangsal Siti Hinggil kidul kanggo nggambarake rasa ayom-ayeme para remaja kang lagi nandhang asmara (gayam-ayom-ayem).

Sadurunge lenggah ing Kedhaton saiki, Sri Sultan HB I biyen mesanggrah ing Ambar Ketawang, wetara limang kilo meteran ngulon saka Ngayogja. Pindhahe Sri Sultan HB I mengetan tekan Beteng Krapyak nekuk ngalor mlebu Plengkung Gading, alun-alun kidul tekan Kraton.

Pranyata jalur dalan iki – Krapyak- Plengkung Gading- Alun-alun Kidul-, sabanjure uga dadi jalur tindake Kanjeng Ratu Kidul samangsa mertamu marang Sri Sultan ing Kedhaton. Semonoa yen kundur uga liwat jalur alun-alun kidul – Gading- Krapyak.

Tumrape abdi dalem prajurit, ya sing arep nindaki ayahan caos/piket menyang Kraton lan Ambarrukma uga liwat plengkung Gading metu satengahe Alun-alun kidul, semonoa uga baline saka nindaki ayahan metu dalan kang sekawit tumekane Kumendaman. Jaman wingi kang mengkene iki temindak meh saben telung jaman sepisan.

Sumber: Majalah Djaka Lodang

No comments:

Post a Comment